“Een opwindende jam tussen jongleur en drummer.”
Evelyne Coussens in De Morgen, 8 augustus 2016
Recensie in De Gentenaar
“Energetisch zweet, cadans en detail: Post uit Hessdalen heeft het allemaal.” *****
Magali Degrande in De Gentenaar, 19 juli 2016
Over Wintervuur festival in Gazet van Antwerpen
‘Vijf opvoeringen werden speciaal voor deze editie van Wintervuur gecreëerd. Heel intensief is Poolnacht, waarvoor vijf kunstenaars zich lieten inspireren door een verblijf in het onherbergzame hoge noorden.’
Aankondiging in Gazet Van Antwerpen, 11 december 2015
Interview in De Standaard
Recensie in Knack Focus
‘Post uit Hessdalen maakt in Poolnacht de verveling verrukkelijk’
Els Van Steenberghe in Knack Focus, 12 januari 2016
Vijf bevriende kunstenaars ontvluchtten vorig jaar de ratrace waarin Westerlingen collectief gevangen lijken te zitten en brachten enkele weken door in een niemandsland vlakbij Groenland. Tijdens hun verblijf hielden ze een dagboek bij. Uit die dagboekfragmenten puurden ze vervolgens de intrigerende performance Poolnacht. ***
The Play = Poolnacht
Gezelschap = Post uit Hessdalen en Muziektheater Transparant
In een zin = Poolnacht is een kleinood van een bende ‘uitvinders’ die balanceren op de rand van performance, theater en beeldende kunst. Met deze creatie die het donker letterlijk laat oplichten, bieden ze het perfecte antwoord op wat er misgaat in onze samenleving waarin alles altijd maar ‘sneller en meer en groter’ moet.
Hoogtepunt = Het moment dat het decor begint te bewegen en het doodse landschap allerminst doods blijkt…
Score = * * *
Quote =
‘De wind is altijd aanwezig op dit eiland, maar nu is hij uitzinnig en ongetemd. Wie de natuur wil omschrijven, schetst een temperamentvol karakter. Waarom zou een mens wel en een berg niet koppig kunnen zijn?’
EN
‘Hier zijn is een oefening in mij concentreren op het heden. Er in slagen vijf minuten voor mij uit te staren zonder aan de volgende vijf te denken. ‘Windstilte van de ziel’ – zo omschreef Nietzsche de verveling. Wachten zonder meer dat beloond wordt met de openbaring van de ware tijd, niet die van de klok maar de innerlijk beleefde.’
EN
‘Herinneringen worden niet in steen gebeiteld, nee, ze worden telkens herschreven. Hoe vaak heb ik me dat al gerealiseerd?’
Wanneer hebt u zich voor het laatst verveeld? Rare vraag, niet? ‘Zich vervelen is goed voor onze kinderen’, met zulke adviezen wapperen pedagogen van tijd tot stond. Maar het is ook goed voor groot geworden kinderen die dezer dagen – na de welverdiende kerstrust – harder dan ooit door de dagen racen om afspraken na te komen, nieuwe afspraken te maken, te vergaderen, het werk weer op schema te krijgen, nieuwe strategieën te bedenken, …
‘En wat als we nu eens uit die ratrace stappen?’, dat dachten de jonge theatermakers van Post uit Hessdalen, Post uit Hessdalen vzw werd in 2014 opgericht door circusartiest en cinematograaf Stijn Grupping en theatermaker en scenarist Ine Van Baelen. Voor Poolnacht trommelden ze ook Liesbet Grupping, Frederik Meulyzer en Lucas Van Haesbroeck op. Samen trokken ze naar het Noorse eiland Sørøya waar het nooit écht dag wordt en waar de sneeuwval ervoor zorgt dat je soms het gevoel hebt door de wolken te lopen. Of door het hiernamaals. De vijf hielden elk een dagboek bij. Uit die dagboeken werd een monoloog werd gepuurd die werd ingesproken door de warme en wat verweesd klinkende stem van Geert van Rampelberg. Van Rampelberg vertolkt – zonder live aanwezig te zijn tijdens de voorstelling – een man die van de eenzaamheid geniet maar er evengoed onder lijdt. En dat is exact wat de vijf ook ervoeren tijdens hun reis. Even deed het niets deugd maar al snel begonnen ze dat in te vullen mag structuur, met dagtaakjes, met een dagelijkse wandeling in de voetsporen die ze zelf de dag tevoren achtergelaten hadden. Ze hadden behoefte om een eindigheid aan de schier oneindigheid van het landschap te stellen.
Het prachtige aan deze voorstelling is dat je hun belevenis aan den lijve ervaart. Na een warm ontvangst word je binnengeleid in een volledig verduisterde zaal. Je zit zeer dicht tegen een projectiescherm dat de hele scène beslaat. Daarop begint – zo lijkt het – een zwart-witdocumentaire over het landschap van Sørøya. Het duurt even voor je beseft dat het landschap er daadwerkelijk zo zwart-wit oogt tijdens de poolnacht. De stem van Van Rampelberg stuurt en prikkelt je gedachten terwijl je met je ogen door het landschap waadt. De traagheid en het ontbreken van enig tijdsbesef wordt deel van de voorstelling. Je waadt rond door een landschap dat haast een maanlandschap lijkt en waar het licht van de sneeuw en niet van de zon komt. Het fascinerende is dat de film veel meer is dan een film. Er zit een heuse scenografie verborgen achter het projectiescherm. Een scenografie die pas na een tijd zichtbaar wordt. Pas dan merk je de dimensies in het beeld, net zoals in het echte landschap.De makers gaan weliswaar iets te voorzichtig te werk. De evolutie die in de prachtige tekst zit wordt te weinig beantwoord door een evolutie in de scenografie. Het verlangen om ons dezelfde belevenis te geven staat hun verbeelding als vormgevers en beeldenmakers ietwat in de weg.
Poolnacht is een kleinood van een bende ‘uitvinders’ die balanceren op de rand van performance, theater en beeldende kunst. Soms tuimelen ze al eens in de afgrond van het te weinig zeggende maar met deze voorstelling bieden ze dat perfecte antwoord op dé verslaving naar meer, groter en sneller van onze samenleving. Hier gaat alles traag en is alles groots. Poolnacht houdt halt in en bij de stilte, de traagheid en de grootsheid van de natuur. En de rust ervan. En het verveelt allerminst. Integendeel. Door te turen ontdek je schakeringen, details, schoonheid waarvan je niet besefte dat ze er was. En dit is te transponeren naar de maatschappij: wat minder hollen naar later en wat minder in de toekomst leven en wat meer turen naar dat- en diegene om ons heen. Dat lijkt een mooi, lichtgevend voornemen voor 2016, geboren tijdens die donkere Poolnacht.
Straattheaterfestival – Turnhout
Recensie Theaterkrant.nl
‘Technisch intrigerend, maar ook visueel artistiek is het een boeiend spel in ruimte en tijd.’
Tuur Devens in Theaterkrant.nl, 3 april 2017
RITMISCH JAMMEN MET STUITERBALLEN EN DRUMS
Jaren geleden kon ik nog vaak enthousiast schrijven over de symbiose tussen lijfelijke circuskunsten en theater in het ‘cirque nouveau’, het circustheater. Maar de laatste jaren verglijdt dat circustheater vaak tot een louter tonen van en een pronken met acrobatische en andere circuskunsten. Hoe knap die ook zijn, ik wil meer dan alleen maar dat. Ik wil op zijn minst een gelaagdheid, een theaterverbeeldende laag onder die kunsten aan de trapeze, op de grond, in de touwen, op evenwichtstoestellen, met of zonder ballen. Circustheater is – uitzonderingen als Ronaldo en Alexander Vantourhoudt natuurlijk daargelaten – al te zeer gewoon circus geworden van menselijke kunstjes in een gepolijste verpakking. Het is mij allemaal wat te smaakvol en te eendimensionaal entertainment.
Ik wil imperfectie, kwetsbaarheid, existentie, leven, verbeelding…. Ik wil geraakt en beroerd beroerd. Maar waar word ik dat nog in een circus? In Vlaanderen alleen al bestaan er nu een honderdtal circusgezelschappen! Probeer dan maar eens door het bos een paar mooie bomen te zien. Ik laat mij leiden door het toeval, en soms kom je dan iets moois tegen. Zoals op het afgelopen internationale Krokusfestival in Hasselt, een festival dat focust op theater en dans voor kinderen en jongeren. Daar zou Post uit Hessdalen uitpakken met een korte vertoning. Hun film Poolnacht had mij een paar maanden eerder kunnen beroeren. Dus, wie weet.
Het werd een verrassend moment! Pakman is een van de weinige voorstellingen waarin het jongleren met ballen mij kon boeien. Het interesseert mij niet of iemand vijf of zes of zeven ballen tegelijk de lucht in kan zwieren en dan weer opvangen. Ik wil getroffen worden door de kwetsbaarheid van de jongleur in zijn relatie met die ballen, tot de ruimte, de omgeving, de verbeelding, de inhoud, de sfeer…. En Pakman raakte me.
Post uit Hessdalen doet zijn naam alle eer aan. Dit piepjong gezelschapje is genoemd naar het plaatsje Hessdalen in Noorwegen waar jaren een mysterieus lichtspektakel te zien was. Onverklaarbaar, fascinerend, ontglippend aan tijd en ruimte. Die impact lijken cineast en circusartiest Stijn Grupping en theatermaker en scenarist Ine Van Baelen ook te willen scheppen met hun hybride voorstellingen waarin allerlei kunstdisciplines gemengd worden. De ene keer is dat met film en video, de andere keer verweven circuskunsten zich met andere kunsten.
Poolnacht (2015) was een intrigerende video waarin virtuele landschappen overgaan in natuurbeelden. Mensen trachten te ontsnappen aan de drukke verstedelijking, zoeken in het Noorden een transcendentie naar een zuivere toekomst, maar of die te vinden is in het spel van het (noorder)licht en de donkere silhouetten van bomen en zwart water, blijft, zeker na hun terugkeer, een open vraag.
Pakman is een symbiotisch spel van jongleren en muziek. Met zogenaamde stuiterballen gaat Stijn Grupping een ritmische dialoog aan met de drums die bespeeld worden door Frederik Meulyzer. Maar er is meer. Het toeschouwersgroepje zit samengepakt in de overdekte laadbak van een vrachtwagen. De pak(jes)man is geen virtueel mannetje, maar een sombere man in bruine werkkledij achter een glazen loket die grote dozen afstempelt. Die rollen dan over de band naar het publiek, dat ze dan als zitjes kan gebruiken. Een postloket waar je pakjes gaat afhalen? Het is niet meer van deze tijd waarin je alles via internet kunt bestellen en binnen een paar uur thuis aan de deur ontvangen.
De man stempelt af, neemt op vaste tijden een korte drink- en eetpauze. Met koffie uit een thermos en met boterhammetjes uit een broodtrommeltje. Hij verveelt zich, ontdekt balletjes, gooit er eens mee en het spel is begonnen. De eenzaamheid krijgt een ritme, de werkcadans versnelt, en dan drumt er een tweede persoon op het keukengerief. Beiden jammen in een muzikaal spel waarbij het niet meer duidelijk is of de stuiterende ballen het ritme bepalen of de handslagen van de trommelaar. Je probeert de ballen in hun baan door de ruimte achter glas te volgen, ze vliegen vanop de tafel naar de grond om via een plank tegen de muur te botsen en weer bij de man terecht te komen.
Technisch intrigerend, maar ook visueel artistiek is het een boeiend spel in ruimte en tijd. De scherende ballen creëren geometrische lijnen, het ouderwetse postloket transformeert in een ruimte, waarin klankritmes een magisch lijnenspel spelen. Een virtueel lijkend wereldje zonder virtueel te zijn. Het geheel duurt een 25 minuten: kort en krachtig, een mooi staaltje van verbeeldend circus-muziektheater. De productie staat aangeduid als 5+. Elke leeftijd kan hiervan genieten. Je verlaat als je de vrachtwagen uitstapt een apart wereldje en dan moet je wel uitkijken op het opstaptrapje. Gelukkig biedt een helpende hand de nodige steun om terug te keren tot de gewone wereld.
Ine Van Baelen
(°1984) studeerde Politieke en Sociale Wetenschappen (UGent), Theaterwetenschappen (UA & Freie Universität Berlin) en Audiovisual Arts/Scriptwriting aan het RITCS in Brussel. Haar debuut als theatermaker en speler is met het theatercollectief zie!duif. Op Theater Aan Zee 2008 kaapt het de KBC Jong Theater Prijs weg met de voorstelling Stockholm. Van Baelen maakte voorstellingen en performances bij o.a. DE Studio/Villanella, Vooruit, Campo, De Werf (o.a. Rituelen voor de Moderne Tijd en The Fear Sessions), Brussels Philharmonic en Zonzo Compagnie (3ACH) en schreef met steun van het VAF een filmscenario. Tegenwoordig is al haar theaterwerk ondergebracht bij Post uit Hessdalen.