Spinrag – Kortrijk (B)
MECHANIEKJES EN MUZIEKJES – Dilbeek (B)
PANOPTIKUM – Nürnberg (D)
Panoptikum – Nürnberg (D)
Loodsgenotenavond #1
Aankondiging in Het Laatste Nieuws
‘Zeer toepasselijk in de periode van online bestelde cadeautjes is PAKMAN, een spectaculaire en confronterende voorstelling zonder woorden.’
Dieter Lizen in Het Laatste Nieuws, 1 december 2017
Mythe van Sisyphus
Niet enkel theater, maar ook zes circusvoorstellingen beloven spektakel. “Wat opvalt in de circusvoorstellingen anno 2017 is dat ze vaak geen opeenvolging van verschillende acts meer zijn, maar dat de artiesten één aspect helemaal hebben uitgepuurd tot in het extreme”, zegt artistiek programmator Dré Demet. “Le Vide van het Franse Essai de Cirque doet met niet meer dan een touw, een viool en een gapend gat van 15 meter iedereen naar adem happen. Een prachtige fysieke interpretatie van de mythe van Sisyphus die door de goden verplicht werd om tot in de eeuwigheid een rotsblok een berg op te duwen.”
Zonder woorden
Zeer toepasselijk in de periode van online bestelde cadeautjes is de voorstelling Pakman. In de laadbak van een kleine vrachtwagen maken 25 toeschouwers kennis met een pakjesbezorger. Hij gaat snel en precies te werk. De stuiterende ballen van jongleur Stijn Grupping en drumslagen van Frederik Meulyzer geven, samen met het publiek, de razendsnelle cadans aan waarin de koerier zijn werk moet volbrengen. Een spectaculaire en confronterende voorstelling zonder woorden.
De eveneens woordeloze familievoorstelling Sol Bémol van compagnie D’Irque en Fien belooft een mix van theatrale acrobatie en muziek. Zowel Dirk, Fien als de piano tarten de wetten van de zwaartekracht. Het verrassende is dat de twee techniekers die met behulp van brute kracht en katrolsystemen onder meer een toren van vier piano’s bouwen, niet achter de schermen blijven, maar ‘en plein public’ mee acteren.
Voor muziek zorgen onder meer het groovy Black Flower, de rappers van Black Wave en de rock-jazz van Nordmann. Op de slotdag steken de reuskens de Burning Dragon aan op de tonen van fanfare ’t Akkoord. Nadien concerteert Dans Dans in The Barn en sluit een afterparty in Trix het geheel af. Het volledige programma staat vanaf nu online en tickets zijn ook te koop via www.wintervuur.be
Recensie in Pforzheimer Kurier (D)
‘Tussen de dagelijkse routineuze clicks aan de pc door, is het een must om deze twintig minuten tijd te nemen en zich door PAKMAN niet enkel te laten meeslepen, maar ook te laten prikkelen tot nadenken.’
in Pforzheimer Kurier, 23 september 2017
Spektakel met boodschap
Onverbiddelijk is de maat van het werken en almaar sneller gaat het ritme van het presteren, en elke fout wordt bestraft.
PAKMAN is dé voorstelling van het ATOLLfestival die het dichtst bij de huidige maatschappij en zijn levensleugens aanleunt.
“Wij willen aantonen wat er eigenlijk gebeurt als je thuis iets op je pc aanklikt en uiteraard verwacht dat het al de volgende dag bij je thuis geleverd wordt,” legt jongleur Stijn Grupping uit. Hij en zijn begeesterende medespeler, percussionist Frederik Meulyzer, leveren in 20 minuten een intensieve show, een permanent stijgende waanzin waarvan men zich moeilijk kan of wil losmaken. Geïnspireerd werden de beide Antwerpenaren door een tv-documentaire over internethandelaar AMAZON en de gemiddelde werkdag van hun werknemers: monotoon werk, tijdsdruk en de strikte regelmaat van de computer. De prijs die wordt betaald voor het succes van de firma en het gemak van de klanten is hoog.
Hun podium is een camion, waarmee ze ook rondreizen en die plaats biedt aan zo’n 25 toeschouwers. Het beheerste begin wordt vervolgd door een steeds heftiger onweer van snelheid en hectiek. Tijdens de steeds schaarser wordende pauzes beginnen de vereenzaamde werkslaven elkaar bovendien ook nog eens wederzijds te terroriseren.
Dat de immens hoge kwaliteit van beiden ook een probleem kan worden, liet zich in Karlsruhe zien. De toeschouwers lieten zich zo bedwelmen door Gruppings jongleerkunst, dat de dramatische boodschap werd overklast. Grupping is zich van deze problematiek wel degelijk bewust: “Men kan enthousiast zij over de show, of de tragiek van het systeem erkennen.” PAKMAN is even spannend als verstorend als adembenemend. Tussen de dagelijkse routineuze clicks aan de pc door, is het een must om deze twintig minuten tijd te nemen en zich door dit spektakel niet enkel te laten meeslepen, maar ook te laten prikkelen tot nadenken.
Recensie Mephisto 97
‘Een briljante jamsessie.’
in Mephisto 97, 11 november 2017
In het ritme van de tijd
Waarom niet eens in een vrachtwagen performen? Dat is wat het Belgisch gezelschap Post uit Hessdalen dacht, en ook gewoon deed. Nog tot zondag staan ze geparkeerd bij Euro-scene.
“De claustrofobische speelruimte in de vrachtwagen is gewaagd – en ongelofelijk spannend!”
Interessante locatie
Halverwege tussen de Gottschedstraat en Westplatz, zo’n 400 meter van de schouwburg verwijderd, verwacht men eigenlijk niet veel cultuur meer. Op de parkeerplaats van het pwc-gebouw staat echter voor enkele dagen een miniatuur-theater. Post uit Hessdalen toont daar hun huidige project PAKMAN, in het kader van het festival Euro-scene.
De vrachtwagen, die als mobiel podium dient, heeft een zekere cirkusflair. Het is dan ook helemaal niet zo vreemd als binnenin Pakman aan het jongleren slaat.
Paketten zonder einde
Bij het binnengaan vraagt men zich al af hoe alle toeschouwers in de laadruimte gaan passen. Het begint snel krap te worden, omdat het podium ongeveer de helft van de oppervlakte inneemt. De scène wordt in het midden afgeschermd van het toeschouwersgedeelte door een plexiwand, met daarin een klein doorgeefluik. Tegen de wand stapelen de paketjes zich op. Deze worden nog tijdens het naar binnengaan direct relevant, wanneer jongleur Stijn Grupping in zijn rol als postmedewerker begint de paketjes te bestempelen en ze over een lopende band in de toeschouwersruimte binnen laat rollen.
Door het gat in de plexiwand. Het publiek begrijpt het binnen enkele seconden: daar rollen onze zitplaatsen voor de volgende minuten binnen. De eerste aanwezigen beginnen in een brandweerketting de paketjes over de vloer te verdelen. Slim, want met dit systeem worden de toeschouwers meteen van in het begin in het arbeidsproces van de enscenering betrokken. Men staat meteen aan de lopende band, nog voor alle toeschouwers de laadruimte hebben betreden. Dat is dan ook de thematiek die PAKMAN wil belichten: het ritme van werken, en welke invloed dat op ons tijdsbesef heeft.
Sneller dan het oog kan volgen
Zodra het publiek rustig is geworden, wordt de lopende band terzijde geschoven en als ruimte-element voor Gruppings ongelofelijke jongleerkunsten gebruikt. Ik heb al veel indrukwekkende jongleurs mee mogen maken, maar toch: hij overtreft ze in deze bijna claustrofobische container allemaal! Grupping werkt niet enkel met wanden, bodem en dak, maar zelfs de onderkant van de lopende band wordt in verschillende hoeken geïntegreerd in de complexe weg van de botsballen. Steeds opnieuw weerklinkt er spontaan tussenapplaus voor zijn werpfiguren, vooral wanneer ze een adembenemende snelheid bereiken. De laadruimte blijkt daarbij een ideaal klanklichaam te zijn, waarbij de ballen als mokers op een gigantische trommel echoën. Heel onderhuids beginnen daarbij ook echte trommels te spelen, want op de achtergrond zit Jochem Baelus aan het drumstel, verborgen achter een wand van paketjes.
Grap en harmonie
Pakman scoort, naast de artistieke prestatie, vooral ook door zijn charmante en tegelijkertijd droge humor. Tussendoor wordt het ritme van de arbeid steeds weer door amusante lunchpauzes onderbroken, waarbij er aan de stilgelegde lopende band gegeten en thee uit een termoskan gedronken wordt. Daarvoor verandert de belichting in het podiumgedeelte. In deze scènes treedt Baelus te voorschijn en de beide performers tonen een kleine slapstickbijdrage in de stijl van klassieke clownerie. Gesproken wordt daarbij geen woord; de lichaamstaal volstaat volkomen om jong en oud even hard te laten lachen. Na deze “pauze” is Baelus openlijk met zijn drumstel te zien en begeleidt hij Grupping luider en autonomer dan ervoor. Het stuk verandert daarbij in een briljante jamsessie.
Levenswijsheid… voor kinderen?
Dat PAKMAN als stuk voor kinderen wordt aangewezen, ligt misschien aan de circusflair. Inhoudelijk biedt de performance in elk geval een diepgang die de hele jonge toeschouwers amper kunnen vatten. Een inzicht in de alledaagse arbeidsroutine en de daaruit ontstane eentonigheid komt tenslotte pas wanneer de wereld niet meer nieuw en spannend is. Voor volwassenen krijgt het stuk daarmee zelfs een dystopische bijklank. Maar misschien moet men de jongere toeschouwer ook meer toevertrouwen. Dan wordt de bijklank voor hen met opgeheven wijsvinger: “Bewaar de dynamiek van je kindertijd en laat je niet de verscheidenheid en de bijzonderheid van je gewaarwording van tijd wegnemen!” – dat kostbare aanvoelen dat mens en machine van elkaar onderscheidt. Ongeacht de leeftijd van de toeschouwer biedt PAKMAN zo veel meer dan men van een half uur in de laadruimte van een vrachtwagen zou verwachten.
Artikel in De Limburger (NL)
‘De nieuwe generatie theatermakers zoekt nadrukkelijk de combinatie met andere kunstdisciplines.’
Guus Urlings in De Limburger, 16 oktober 2017
Over Poolnacht op Theaterkrant.nl
‘Onverklaarbaar, fascinerend, ontglippend aan tijd en ruimte.’
Tuur Devens op Theaterkrant.nl, 3 april 2017
RITMISCH JAMMEN MET STUITERBALLEN EN DRUMS
Jaren geleden kon ik nog vaak enthousiast schrijven over de symbiose tussen lijfelijke circuskunsten en theater in het ‘cirque nouveau’, het circustheater. Maar de laatste jaren verglijdt dat circustheater vaak tot een louter tonen van en een pronken met acrobatische en andere circuskunsten. Hoe knap die ook zijn, ik wil meer dan alleen maar dat. Ik wil op zijn minst een gelaagdheid, een theaterverbeeldende laag onder die kunsten aan de trapeze, op de grond, in de touwen, op evenwichtstoestellen, met of zonder ballen. Circustheater is – uitzonderingen als Ronaldo en Alexander Vantourhoudt natuurlijk daargelaten – al te zeer gewoon circus geworden van menselijke kunstjes in een gepolijste verpakking. Het is mij allemaal wat te smaakvol en te eendimensionaal entertainment.
Ik wil imperfectie, kwetsbaarheid, existentie, leven, verbeelding…. Ik wil geraakt en beroerd beroerd. Maar waar word ik dat nog in een circus? In Vlaanderen alleen al bestaan er nu een honderdtal circusgezelschappen! Probeer dan maar eens door het bos een paar mooie bomen te zien. Ik laat mij leiden door het toeval, en soms kom je dan iets moois tegen. Zoals op het afgelopen internationale Krokusfestival in Hasselt, een festival dat focust op theater en dans voor kinderen en jongeren. Daar zou Post uit Hessdalen uitpakken met een korte vertoning. Hun film Poolnacht had mij een paar maanden eerder kunnen beroeren. Dus, wie weet.
Het werd een verrassend moment! Pakman is een van de weinige voorstellingen waarin het jongleren met ballen mij kon boeien. Het interesseert mij niet of iemand vijf of zes of zeven ballen tegelijk de lucht in kan zwieren en dan weer opvangen. Ik wil getroffen worden door de kwetsbaarheid van de jongleur in zijn relatie met die ballen, tot de ruimte, de omgeving, de verbeelding, de inhoud, de sfeer…. En Pakman raakte me.
Post uit Hessdalen doet zijn naam alle eer aan. Dit piepjong gezelschapje is genoemd naar het plaatsje Hessdalen in Noorwegen waar jaren een mysterieus lichtspektakel te zien was. Onverklaarbaar, fascinerend, ontglippend aan tijd en ruimte. Die impact lijken cineast en circusartiest Stijn Grupping en theatermaker en scenarist Ine Van Baelen ook te willen scheppen met hun hybride voorstellingen waarin allerlei kunstdisciplines gemengd worden. De ene keer is dat met film en video, de andere keer verweven circuskunsten zich met andere kunsten.
Poolnacht (2015) was een intrigerende video waarin virtuele landschappen overgaan in natuurbeelden. Mensen trachten te ontsnappen aan de drukke verstedelijking, zoeken in het Noorden een transcendentie naar een zuivere toekomst, maar of die te vinden is in het spel van het (noorder)licht en de donkere silhouetten van bomen en zwart water, blijft, zeker na hun terugkeer, een open vraag.
Pakman is een symbiotisch spel van jongleren en muziek. Met zogenaamde stuiterballen gaat Stijn Grupping een ritmische dialoog aan met de drums die bespeeld worden door Frederik Meulyzer. Maar er is meer. Het toeschouwersgroepje zit samengepakt in de overdekte laadbak van een vrachtwagen. De pak(jes)man is geen virtueel mannetje, maar een sombere man in bruine werkkledij achter een glazen loket die grote dozen afstempelt. Die rollen dan over de band naar het publiek, dat ze dan als zitjes kan gebruiken. Een postloket waar je pakjes gaat afhalen? Het is niet meer van deze tijd waarin je alles via internet kunt bestellen en binnen een paar uur thuis aan de deur ontvangen.
De man stempelt af, neemt op vaste tijden een korte drink- en eetpauze. Met koffie uit een thermos en met boterhammetjes uit een broodtrommeltje. Hij verveelt zich, ontdekt balletjes, gooit er eens mee en het spel is begonnen. De eenzaamheid krijgt een ritme, de werkcadans versnelt, en dan drumt er een tweede persoon op het keukengerief. Beiden jammen in een muzikaal spel waarbij het niet meer duidelijk is of de stuiterende ballen het ritme bepalen of de handslagen van de trommelaar. Je probeert de ballen in hun baan door de ruimte achter glas te volgen, ze vliegen vanop de tafel naar de grond om via een plank tegen de muur te botsen en weer bij de man terecht te komen.
Technisch intrigerend, maar ook visueel artistiek is het een boeiend spel in ruimte en tijd. De scherende ballen creëren geometrische lijnen, het ouderwetse postloket transformeert in een ruimte, waarin klankritmes een magisch lijnenspel spelen. Een virtueel lijkend wereldje zonder virtueel te zijn. Het geheel duurt een 25 minuten: kort en krachtig, een mooi staaltje van verbeeldend circus-muziektheater. De productie staat aangeduid als 5+. Elke leeftijd kan hiervan genieten. Je verlaat als je de vrachtwagen uitstapt een apart wereldje en dan moet je wel uitkijken op het opstaptrapje. Gelukkig biedt een helpende hand de nodige steun om terug te keren tot de gewone wereld.